هر چندکه اکثر خال‌های روی بدن بی‌خطر هستند، اما سرطان پوست می‌تواند خیلی شبیه به یک خال باشد. برای همین، بسیار مهم است که نحوه تشخیص اینگونه مشکلات پوستی را بدانید. همچنین اقداماتی وجود دارد که با انجام آن‌ها می‌توانید خطر ابتلای خود را کاهش بدهید.
خال‌ها وقتی تشکیل می‌شوند که خوشه‌ای از سلول‌ها، به جای پخش شدن، در یک ناحیه جمع شوند. خال‌ها غالباً کوچک بوده و از بقیه پوست تیره‌تر هستند. در واقع، اکثر مردم بین ۱۰ تا ۴۰ خال دارند.
اگرچه خال‌ها می‌توانند در هر مقطعی از زندگی تشکیل شوند، اما اکثر آن‌ها در هنگام تولد، در دوران خردسالی و همچنین در اوایل بزرگسالی شکل می‌گیرند.
همچنین، قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند باعث شود خال‌هایی که از قبل وجود داشته‌اند تیره‌تر شده یا بیشتر به چشم بیایند.
اهمیت شناخت خال طبیعی از خال سرطانی
خال‌ها نقطه‌ها یا برآمدگی‌های رنگی روی پوست هستند که می‌توانند اندازه‌ها و اشکال مختلفی داشته باشند. آن‌ها موقعی شکل می‌گیرند که سلول‌های رنگدانه‌ای پوست، که به آن‌ها ملانوسیت گفته می‌شود، در کنار هم جمع می‌شوند.
خال‌ها بسیار شایع هستند. اکثر بزرگسالان بین ۱۰ تا ۴۰ عدد از آن‌ها را روی بخش‌های مختلف بدن خود دارند.
خال‌ها بیشتر در ناحیه‌هایی از پوست به وجود می‌آیند که در معرض نور خورشید قرار گرفته باشند. شما هم اگر پوست روشنی دارید و اغلب زیر آفتاب قرار می‌گیرد احتمال شکل گرفتن خال روی پوستتان نسبت به سایرین بیشتر است. اکثر خال‌ها بی‌خطر هستند، که به آن‌ها خال‌های معمولی گفته می‌شود.
این خال‌ها به ندرت به سرطان تبدیل می‌شوند، مگر اینکه بیشتر از ۵۰ عدد از آن‌ها را داشته باشید. خال‌های غیرمعمول (دیسپلاستیک نوی) کمیاب‌تر هستند.
این خال‌ها سرطانی نیستند، اما می‌توانند به سرطان تبدیل شوند. هر چه تعداد این خال‌ها روی بدن شخص بیشتر باشد، احتمال ابتلای او به ملانوما (کشنده‌ترین نوع سرطان پوست) بیشتر است. داشتن ۱۰ خال غیرمعمول یا بیشتر احتمال ابتلا به این نوع سرطان را ۱۴ برابر می‌کند.
از آنجا که یک خال غیرمعمول (یا نامتقارن) پتانسیل تبدیل شدن به ملانوما را دارد، دانستن اینکه چه نوع خالی دارید و چک کردن خال از لحاظ هرگونه تغییر می‌تواند، در صورت بروز سرطان، به شما در تشخیص زود هنگام آن کمک کند.
متخصصان پیشنهاد می‌کنند که پوست خودتان را ماهانه بررسی کرده و تمام بدنتان (از جلمه ناحیه‌هایی که کمتر جلوی چشم هستند مثل کف پاها، پوست فرق سر و پوست زیر ناخن‌ها) را چک کنید تا ببینید که آیا خال یا زائده جدیدی به وجود آمده یا در آنچه قبلاً وجود داشته تغییری ایجاد شده یا خیر.
یک خال غیرمعمول چه شکلی است؟
یک خال می‌تواند یک نقطه تخت یا یک برآمدگی بزرگ باشد.
خال‌های معمولی به طور عادی دارای این خصوصیات هستند:
- آن‌ها تک رنگ هستند، مثلاً قهوه‌ای، برنزه، قرمز، صورتی، آبی، شفاف یا به رنگ پوست.
- قطر آن‌ها کمتر از ۵ میلیمتر (یک چهارم اینچ) است.
- آن‌ها گرد بوده و دو طرفشان با یکدیگر مساوی است (متقارن هستند).
- این خال‌ها دارای مزر کاملاً مشخصی هستند که آن‌ها را از بقیه پوست جدا می‌کند.
- آن‌ها تغییر نمی‌کنند.
علائم خال سرطانی
سرطان پوست شایع‌ترین نوع سرطان در انسان‌ها است. خود عبارت «سرطان» به تکثیر غیرطبیعی سلول‌ها و در نهایت ایجاد یک تومور اشاره دارد.
این سلول‌های ناهنجار می‌توانند به سرعت تقسیم و تکثیر شده و به سایر بخش‌های بدن انتشار پیدا کنند (یک فرایند خطرناک و اغلب کشنده که «متاستاز» نام دارد).
سرطان‌های پوستی زمانی رخ می‌دهند که این سلول‌های غیرطبیعی در لایه‌های پوست شروع به تکثیر می‌کنند و نام آن‌ها برگرفته از نوع سلول‌هایی از پوست است که سرطان از آن‌ها شروع می‌شود.
در اکثر موارد، تا زمانی که سلول‌های سرطانی در لایه‌های بالایی پوست (اپیدرم) باقی بمانند، احتمال خطر متاستاز و سرایت سرطان به سایر اندام‌ها پایین خواهد ماند.
زمانی که سلول‌های سرطانی به طرف لایه‌های عمقی‌تر پوست رشد و گسترش پیدا کنند، تهدید جانی سرطان پوست بیشتر می‌شود. به همین خاطر، تشخیص زود هنگام سرطان و جلوگیری از رشد سلول‌های بدخیم به درون پوست بسیار ضروری است.
سرطان‌های پوست به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: ملانوما و سرطان‌های پوستی غیرملانومایی.
سرطان‌های پوستی غیرملانومایی، كارسينوم سلول بازال (BCC) و كارسينوم سلول سنگفرشی (SCC) هستند.
كارسينوم سلول بازال و كارسينوم سلول سنگفرشی و ملانوما می‌توانند اشکال و اندازه‌های مختلفی داشته باشند.
ملانوما
ملانوما تومور بدخیمی از ملانوسیت‌ها است. ملانوسیت‌ها سلول‌هایی هستند که ملانین تولید می‌کنند و ملانین‌ها رنگدانه‌های تیره‌ای هستند که باعث رنگ پوست می‌شوند.
ملانوما اگرچه نادرترین نوع سرطان پوست است اما در صورت تشخیص دیر هنگام می‌تواند خطرناکرین نوع آن باشد. اما خوشبختانه، نرخ بقای بیماران در صورت شناسایی زود هنگام ۹۸% است.
ملانوما می‌تواند در خال‌های روی سطح پوست، و حتی در ناحیه‌هایی که در معرض نور آفتاب نیستند ظاهر شود. در موارد نادرتر، این نوع سرطان می‌تواند در چشم یا روده بروز کند.
ملانوما، براساس خصوصیات بالینی و آسیب‌شناختی به چهار نوع اصلی تقسیم می‌شود: ملانوما با گسترش سطحی (SSM)، ملانومای ندولار، ملانومای بدخیم لنتیگویی (LMM) و ملانومای آکرال لنتیگویی.
ملانوما با گسترش سطحی
این شایع‌ترین نوع ملانوما است. بین ۷۰ تا ۸۰ درصد ملانوماها از این نوع بوده و شبیه به خال‌های غیرمعمول هستند.
این ملانوماها معمولاً در سطح پوست شکل می‌گیرند، و احتمال گسترش و حمله آن‌ها به سایر بخش‌های بدن وجود ندارند البته تنها تا زمانی که شروع به رشد به سوی لایه‌های عمقی‌تر پوست نکرده باشند.
معمول‌ترین ناحیه‌ها برای شکل‌گیری این ملانوماها روی تنه مردان و پاهای زنان است.
ملانومای ندولار
این نوع ملانوما به سرعت رشد کرده و زودتر از سایر ملانوماها به طرف لایه‌های عمقی پوست رشد می‌کند. ملانوماهای ندولار غالباً شبیه به توده‌ها یا نقاط برآمده‌ی سیاه یا قهوه‌ای بسیار تیره‌ای بروی پوست هستند که اغلب روی سینه یا کمر افراد میانسال دیده می‌شوند.
ملانومای بدخیم لنتیگویی
این نوع ملانوما هم مثل «ملانوما با انتشار سطحی» اغلب در سطح پوست باقی می‌ماند. این ملانوما معمولاً روی ناحیه‌هایی از پوست شکل می‌گیرد که در معرض آفتاب هستند و به همین دلیل روی بینی و گونه‌ها یافته شده و بیشتر کارگران شاغل در فضاهای باز و سالخوردگانی که پوستشان از آفتاب آسیب دیده به آن دچار می‌شوند. از بین چهار نوع ملانوما، این نوع کمترین احتمال تهاجمی و سرطانی شدن را دارد.
ملانوما آکرال لنتیگویی
این نوع از ملانوما زیر ناخن‌ها، کف دست‌ها یا کف پاها بروز می‌کند. ملانومای آکرال در ابتدا به شکل یک لکه بی‌‌رنگ است که به آرامی روی سطح پوست رشد می‌کند، اما می‌تواند سریع‌تر از ملانوما با گسترش سطحی یا ملانومای بدخیم لنتیگویی به سمت لایه‌های عمقی پوست رشد کرده و تهاجمی شود. این نوع ملانوما بیشتر در پوست‌های تیره‌تر بروز کرده و اغلب نادیده گرفته می‌شود.
راه تشخیص خال معمولی از خال سرطانی چیست؟
متخصصان پوست از معیار ABDCE برای تجزیه و تحلیل خال‌ها و بررسی وجود علائم هشدار دهنده بروز ملانوما استفاده می‌کنند.
عدم تقارن
خال‌های عادی شکل متقارنی دارند، یعنی که اگر آن‌ها را با یک خط از وسط به دو نیم کنید، هر دو نیمه شبیه به یکدیگر خواهند بود. در مقابل، خال‌های نامتقارن طبیعی نبوده و باید توسط یک پزشک چک شوند.
مرزها
وجود مرزهای نامشخص، دندانه‌دار یا ناهموار یکی از نشانه‌هایی است که احتمال سرطانی بودن خال را افزایش می‌دهد. اگر لبه‌های خالتان ناصاف و ناهموار است، بهتر است یک پزشک آن را چک کند.
رنگ می‌تواند به تشخیص یک خال عادی از یک خال غیرعادی کمک کند. خال‌های سالم معمولاً دارای یک رنگ یکنواخت هستند، در حالی که رنگ یک خال نامتقارن می‌تواند غیریکنواخت بوده و در بعضی قسمت‌ها روشن‌تر و در بعضی دیگر از قسمت‌ها تیره‌تر باشد.
همچنین لازم است که به وجود هرگونه رنگ آبی یا سفید در خال‌هایتان توجه کنید، چرا که این می‌تواند نشانه‌ای از سرطانی بودن آن‌ها باشد. اگر خال شما چند رنگ یا چند درجه تاریکی و روشنی دارد می‌بایست در مورد آن با پزشکتان صحبت کنید.
قطر
به طور کلی، اگر خالی بزرگتر از ۶ میلیمتر باشد، این یک نشانه هشدار دهنده بوده و می‌بایست توسط یک پزشک چک شود. این اندازه حدوداً برابر اندازه پاک‌کن پشت مداد است. البته حتی یک خال کوچکتر از این هم می‌تواند خطرناک باشد، پس حتماً باید وجود سایر نشانه‌ها هم بررسی شود.
تغییر
توجه به هرگونه تغییری در اندازه، شکل، رنگ یا خصوصیات خال یکی از مهمترین فاکتورها در شناسایی زود هنگام سرطان است.
اگر خال با علائمی مثل خارش، حساسیت به لمس یا خونریزی همراه شده یا در طول زمان به هر شکلی تغییر کرد، می‌بایست فوراً با پزشک تماس گرفت. برای همین است که باید علاوه بر چک کردن منظم خال‌ها، در هر نوبتِ بازرسی بروز هرگونه تغییر در آن‌ها نیز بررسی شود.
هر چند که همه خال‌ها تغییر نکرده یا به یک شکل دچار تغییر نمی‌شوند، اما حتی تغییرات جزئی هم مهم بوده و باید با پزشک در میان گذاشته شوند.
در صورت داشتن خال‌های غیرمعمول چه باید کرد؟
ماهی یک بار پوست خود را در مقابل یک آینه تمام قد معاینه کنید.
تمام بخش‌های بدن را چک کنید، از جمله:
- پوست فرق سر
- پشت بازوها
- کف دست‌ها
- کف پاها
- بین انگشتان دست و پا
- پشت گردن
- پشت گوش‌ها
- بین کفل‌ها
اگر نمی‌توانید خودتان تمامی این نواحی را بررسی کنید، از کسی بخواهید که در این کار به شما کمک کند.
وجود هرگونه خال جدیدی را یادداشت کنید و به طور منظم آن‌ها را از لحاظ هرگونه تغییری چک کنید. اگر خال‌های غیرمعمول دارید علاوه بر بررسی توسط خودتان، می‌بایست برای چکاپ هر شش ماه تا یکسال یک بار به متخصص پوست مراجعه کنید.
با مشاهده هرگونه خال جدید، مشکوک یا متغیری می‌بایست سریعاً به متخصص پوستتان مراجعه کنید. اگرچه اکثر خال‌های غیرمعمول هرگز به سرطان تبدیل نمی‌شوند، اما بعضی از آن‌ها دچار چنین تغییری می‌گردند.
اگر ملانوما داشته باشید بسیار مهم است که عارضه‌تان زود هنگام، و قبل از اینکه فرصت گسترش پید کند، تشخیص داده و درمان شود.
پزشکتان خال‌های شما را معاینه می‌کند. او شاید از بافت یک یا چند خال نمونه‌برداری کند. به این آزمایش «بیوپسی» گفته می‌شود. نمونه به آزمایشگاه می‌رود و در آنجا متخصصی به نام آسیب‌شناس (پاتولوژیست) آن را از لحاظ سرطانی بودن بررسی می‌کند.
اگر متخصص پوست تشخیص داد که شما ملانوما دارید، احتمالاً اعضا نزدیک خانواده شما هم باید از این لحاظ چک شوند.
بدون دیدگاه