ساختمان پوست و انواع آن

پوست وسیع ترین عضو بدن است و اولین سد دفاعی بدن در برابر هجوم عوامل مضر خارجی نیز محسوب می شود.

پوست از لایه های مختلف زیر تشکیل شده است:

الف) لایه اپیدرم(Epidermis):

سطحی ترین لایه پوست می باشد و بیشتر شامل سلولهای مرده و شاخی است. در این لایه سلولهای حاوی رنگدانه( ملانوسیت) وجود دارند که افزایش حجم و تعداد آنها می تواند موجب ایجاد لک شود.

پوسته ریزی در این لایه انجام می شود و معمولا 14 روز طول می کشد تا لایه جدید تشکیل گردد.

ب) لایه درم ( Dermis):

در زیر لایه اپیدرم واقع شده است. این لایه مهم ترین بخش پوست است که وظیفه حفظ آب ، سفتی و قابلیت ارتجاعی پوست را دارد.

لایه درم شامل سه قسمت است: فیبرهای پروتئینی کلاژن که مسئول سفتی پوست می باشند.

فیبرهای پروتئینی الاستین که موجب خاصیت ارتجاعی پوست می گردند.

ماده ژل مانندی که نگهدارنده آب پوست می باشد و غنی از قندهای ضروری ( پلی ساکاریدها) است.

در روند پیری ساختمان کلاژن و فیبروالاستین تغییر کرده در نتیجه استحکام پوست کاهش و باعث افزایش چین و چروک می شود.

ج) ضمایم پوست: شامل:

 الف- مو ب- غدد سباسه(مجاور قسمت سطحی مو قرار دارند و مجرای ترشحی آنها به داخل منفذ مو باز می شوند.

ج- غدد عرق(اکرین) د- غدد آپوکرین( در زیر بغل و نواحی ژنیتال قرار دارند و ترشحات را به مجرای مو می ریزند و تولید بوی نامطبوع می کنند).

انواع پوست

انواع پوست شامل: 1) نرمال. 2) چرب. 3) خشک. 4) مختلط . 5) ترکیبی.

1) پوست نرمال:

پوستی است که ترشحات چربی آن در حد متعادل بوده و دچار خشکی یا چربی بیش از اندازه نیست. ظاهری صاف و شفاف دارد و منافذ روی آن کاملاً ظریف اند. رنگ پوست در کلیه قسمتها یکسان است و خون رسانی در همه قسمتهای آن به خوبی انجام می شود. این نوع پوست هنگام لمس بسیار با طراوت و تازه است.

2) پوست چرب:

در پوست بدن یک فرد بالغ حدود دو میلیون غده چربی وجود دارد که بیشتر آنها در پوست صورت، سر ، سینه، پشت دست و پا پراکنده هستند. ولی کف دست و پا فاقد غدد چربی است. پوست چرب به علت ترشح بیش از حد چربی براق به نظر می رسد.

پوستهای چرب؛ روغنی، درخشان و براق هستند. شوینده ها پوست را تمیز نمی کنند. چین و چروک در این پوستها کمتر است و جوانتر به نظر می رسند ولی در عوض آکنه و کومدون (جوش) بیشتر است.

توصیه به این افراد با پوست چرب:

• بهتر است از لوازم آرایشی استفاده نکنند یا از لوازم آرایشی بدون چربی و خشک مانند پنکیک استفاده نمایند.
• در هنگام استفاده از ضد آفتابها بجای کرم از لوسیون ضد آفتاب فاقد چربی  استفاده کنند.
•  پاکسازی پوست و میکرودرم ابریژن انجام دهند.

3) پوست خشک:

این نوع پوست به علت کمبود ترشح چربی و آب، خشک، زبر و نسبتاً خشن است و نرمی و لطافت لازم را ندارد و تدریجاً به رنگ تیره می گراید. پوست خشک معمولاً پوسته پوسه می شود. خشکی پوست می تواند در اثر تابش آفتاب مداوم یا بادهای خشک گرمسیری باشد ولی بسیاری از افراد به طور ژنتیکی دارای پوست خشک هستند. پوست خشک مستعد داشتن چین و چروک زودرس است.

افراد دارای پوست خشک، احساس کشیدگی در پوست می کنند. پوستشان مات است. در لمس، پوست زبر است. در پوستهای خشک چین و چروک، خارش، اگزما به مراتب بیشتر است. این افراد مسن تر از سنشان بنظر می رسند. ولی آکنه و کومدون در اینها به ندرت دیده می شود. شوینده ها فرد را اذیت می کنند.

توصیه به این افراد:

•  استفاد از یک شوینده خوب و مناسب که حتماً باید از کرم دارها انتخاب شود مثل صابونهای کرم دار یا صابون بادام یا زیتون یا نارگیل یا آلموند یا آلئوورا یا کالن دولا.
•  پرهیز از آب خیلی داغ.
•  اجتناب از آفتاب .
•  عدم استفاده از کیسه، لیف ، روشو و اسکراب.
•  بعد از حمام، از لوسیونهای بدن یا روغن زیتون به بدن بمالد.
•  هیدرودرمی پوست انجام دهند.( برای اطلاع بیشتر به بخش هیدرودرمی مراجعه شود).

4) پوست مختلط:

این نوع پوست بسیار شایع است و به این صورت است که برخی نواحی پوست بدن خشک و برخی نواحی چرب است. مثلاً ممکن است پوست گونه و پشت دست خشک و پوست پیشانی، بینی و چانه چرب باشد. این نوع پوست بسیار حساس بوده و مستعد ابتلا به انواع آلرژی ها و اگزمای مزمن است.

5) پوست ترکیبی:

پوست نرمالی است که بعضی روزها گرایش به خشکی و بعضی روزها گرایش به چربی دارد.

روش ساده تشخیص نوع پوست:

بعد از استحمام به مدت 4 ساعت به پوست خود هیچگونه کرم یا مواد دیگر نمالید. بعد از 4 ساعت یک کاغذ تمیز را به پوست خود بکشید اگر روی کاغذ لکه های روغنی کم و بیش وسیعی مشاهده شود پوست شما چرب و اگر روی کاغذ اصلاً چربی مشاهده نکردید پوست شما خشک و اگر فقط اثر مختصری از چربی بر روی کاغذ مشاهده نمودید پوست شما نرمال است.