پوست، بزرگ‌ترین و حساس‌ترین اندام حیاتی بدن است که هر مشکلی درونی را نمایان خواهد کرد. با ماشینی شدن دنیای روزمره و آلودگی هوا این پوست است که بیشترین ضرر را از این آلودگی خواهد دید. مراقبت از سلامت پوست در هوای آلوده باید یکی از اهداف شما در روتین پوست باشد.

هدف از روال مراقبتی پوست یا همان روتین پوست این است که پوست خود را در بهترین حالت خود نگهداری کنید و عیب‌های آن را کمتر در معرض دید قرار دهید. با توجه به افزایش سن، پوست شما نیاز دارد تا رسیدگی بیشتری به آن شود و این کار نیازمند صبر و حوصله است.

راهکارهای زیادی برای جوانسازی پوست صورت وجود دارند که با کمی وقت می‌توانید آنها را انجام دهید. این‌طور نیست که داشتن پوستی عالی فقط به ژنتیک شما بستگی داشته باشد.

عادات و سبک زندگی شما و استفاده از روتین پوستی روزانه نیز تأثیر زیادی روی پوست خواهد داشت. هدف هر روتین پوستی رسیدگی به رنگ و ظاهر پوست و رفع مشکلات پوستی است تا به عملکرد بهتر آن کمک کند.

انواع پوست

در هر سن و سالی که باشید پوست شما یکی از این انواع است: معمولی، خشک، چرب، مختلط (ترکیبی) و حساس. هرکدام از انواع ۵ گانه پوست شیوه‌های مراقبتی و محصولات شوینده مخصوص به خودش را دارد.

پوست معمولی:

رنگ پوست یکدست و دارای طراوت طبیعی است و صاحبان این نوع پوست با کمترین میزان افزایش یا کاهش چربی و رطوبت مواجه هستند. به علاوه در این نوع پوست، منافذ به سختی دیده می‌شوند.

پوست خشک:

افراد دارای پوست خشک با کمبود رطوبت در سطح پوست، قرمزی، خارش و گاهی حالت ترک‌خوردگی مواجه می‌شوند. به دلیل کاهش رطوبت ایجاد شده در پوست، باید بیشتر از دیگران مراقبت چین و چروک باشند.

پوست چرب:

کسانی که پوست چرب دارند مستعد انواع مختلف جوش (سر سیاه و سر سفید) هستند. منافذ باز و برق افتادن مدام از دیگر معایب این نوع پوست است.

پوست مختلط:

صاحبان پوست مختلط در ناحیه پیشانی، بینی و گاهی چانه از چربی زیاد شکایت دارند در حالی که در بقیه قسمت‌های صورت، پوست خشک و یا نرمال دارند. مشکلاتی مثل داشتن جوش، براق بودن مدام و منافذ باز از معایب داشتن پوست ترکیبی یا مختلط است.

مراقبت از پوست

مراحل انجام روتین پوست

انجام یک سری کارهای مهم به صورت مداوم باید در دستور کار قرار گیرد تا اثربخش بودن روتین پوست را ببینید. روتین پوست با توجه به نوع پوست هر کس تغییر می‌کند؛ اما در حالت کلی سه مرحله را در برمی‌گیرد.

• روتین پاک‌سازی پوست (شست‌وشوی صورت)
• استفاده از تونر (حفظ تعادل پوست)
• مرطوب‌سازی (آب‌رسانی و نرم کردن پوست).

دانش مربوط به محصولات روتین پوست در حال پیشرفت است؛ اما هنوز محصولی با اثر فوری وجود ندارد. به‌ همین‌ دلیل، باید روتین پوستی را به‌طور مداوم انجام دهید تا از فواید آن بهره‌مند شوید. اگر روزانه ۱ یا ۲ بار و به مدت حداقل ۶ هفته از روتین پوستی استفاده کنید، متوجه تغییرات قابل‌توجه آن خواهید شد.

مراحل انجام روتین صبحگاهی پوست

هدف از روتین مراقبت صبحگاهی از پوست، پیشگیری و محافظت از پوست است. پوست شما در طول روز در معرض محیط بیرون قرار دارد که در ادامه مراحل کامل روتین روزانه پوست را بیان خواهیم کرد.

1- پاک کردن صورت با محصولات بر پایه‌ی آب (میسلار واتر)

این پاک‌کننده‌ها عمدتاً حاوی موادی موسوم به سورفکتانت هستند که باعث می‌شوند آلودگی‌ها و عرق در اثر شست‌وشو با آب از بین برود. این مواد پاک‌کننده معمولاً چربی‌هایی را نیز که در اثر استعمال پاک‌‌کننده‌های بر پایه‌ی چربی روی پوست جمع شده‌اند از بین می‌برند.

روش استفاده: روی پوست مرطوب ماساژ دهید و قبل از خشک شدن با آب بشویید.

۲- استفاده از تونر

تونرها به منظور بازسازی پوست از راه آبرسانی به آن و از بین بردن سلول‌های مرده و آثار آلودگی به جا مانده پس از پاک کردن صورت استفاده می‌شوند.

روش استفاده: بلافاصله بعد از پاک کردن صورت، این مواد را یا مستقیماً به آرامی روی پوست بریزید یا آن را روی پنبه ریخته و روی صورت به سمت بیرون بکشید.

۳- سرم آنتی اکسیدان

در سرم‌ها مقدار زیادی از یک ماده‌ی خاص وجود دارد. سرم بر پایه‌ی آنتی اکسیدان از پوست در مقابل آسیب ناشی از مولکول‌های ناپایدار موسوم به رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. ویتامین C و ویتامین E، آنتی اکسیدان‌های رایجی هستند که از آنها برای بهبود بافت و استحکام پوست استفاده می‌شود.

روش استفاده: چند قطره روی صورت و گردن بریزید.

4- کرم دور چشم

اطراف چشم معمولاً نازک‌تر و حساس‌تر است، همچنین در برابر نشانه‌های بالا رفتن سن، از جمله پیدایش خطوط چین و چروک، گودی زیر چشم و تیرگی پوست آسیب‌پذیرتر است.

یک کرم دور چشم باکیفیت باعث روشنایی، نرمی و افزایش استحکام پوست این ناحیه می‌شود؛ اما مشکل را کاملاً برطرف نخواهد کرد. برای استفاده کردن از کرم دور چشم با استفاده از انگشت حلقه مقدار کمی از این کرم را به ناحیه‌ی دور چشم به صورت ضربه‌های ملایم بمالید.

۵- مرطوب‌کننده

مرطوب کننده‌ها باعث نرمی پوست و کاهش ناراحتی آن می‌شوند. افراد دارای پوست خشک باید از کرم یا بالم استفاده کنند. کرم‌های غلیظ‌تر بهترین کارایی را بر پوست نرمال یا ترکیبی دارند و توصیه می‌شود از مرطوب کننده‌های مایع و ژل‌ها برای پوست‌های چرب استفاده شود.

روش استفاده: به اندازه‌ی یک ذره بیشتر از یک نخود مرطوب‌کننده را بردارید و بین دست‌ها گرم کنید. در جهت بالا، ابتدا روی گونه‌ها سپس روی بقیه‌ی قسمت‌های صورت بمالید.

۶- ضد آفتاب (مرحله مهم در روتین پوستی صبحگاهی)

استفاده از ضد آفتاب یک گام نهایی بسیار مهم در روتین پوستی صبح است. این کار نه تنها خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش می‌دهد، بلکه همچنین باعث کاهش نشانه‌های کهولت سن می‌شود. انجمن سرطان آمریکا توصیه می‌کند کرم ضد آفتابی انتخاب کنید که ضریب محافظت از آفتاب (به اختصار SPF) در آن ۳۰ یا بیشتر باشد.

روش استفاده: بدون محدودیت روی تمام صورت پخش کنید و ماساژ دهید. حتماً ۱۵ تا ۳۰ دقیقه قبل از بیرون رفتن ضد آفتاب بزنید.

مراحل انجام روتین شبانه پوست

پوست، شب‌ها به طور طبیعی خود را ترمیم می‌کند. روتین شبانه پوست باید درباره درمان و تغذیه باشد، پس اگر صورتتان پوسته پوسته یا ملتهب شده بدانید در این مرحله دچار مشکل هستید.

مرحله اول: شستشو و پاکسازی پوست

یکی از اصلی‌ترین مراحل روتین شبانه جهت مراقبت از پوست، پاک کردن آرایش است. هیچ‌گاه با آرایش به رختخواب نروید. خوابیدن با آرایش اصلی‌ترین دشمن پوست شما است.

ابتدا با استفاده از پد و میسلار واتر مخصوص چشم یا محلول پاک‌کننده آرایش چشم، آرایش چشم‌ها را پاک کنید. پد را به میسلار واتر یا پاک کننده آرایش چشم آغشته کنید و روی چشم‌ها قرار دهید و یک دقیقه صبر کنید تا آرایش کاملاً پاک شود. از وارد کردن هرگونه فشار به چشم و مژه‌ها خودداری کنید.

در صورتی که آرایش چشم‌هایتان کاملاً پاک نشده بود مراحل بالا را دوباره تکرار کنید تا کاملاً چشم‌هایتان پاک شود. در مرحله بعد با شوینده مخصوص نوع پوستتان، کل صورت و گردنتان را بشویید و به خوبی ماساژ دهید تا هرگونه آلودگی و آرایش و کرم پودر از روی پوست پاک شود.

مرحله دوم: استفاده از تونر برای پاک کردن کامل آلودگی‌ها

تونر را روی پد بریزید و همه قسمت‌های صورت را پاک کنید تا باقی مانده آرایش از روی صورتتان پاک شود و ph پوست تنظیم شود. تونر چربی‌های اضافی و آلودگی‌های باقی‌مانده روی پوست را پاک کرده و راه تنفس منافذ پوست را باز می‌کند.

مرحله سوم: سرم یا کرم شب

استفاده از سرم برای تغذیه پوست بسیار لازم است و باعث می‌شود مواد مغذی برای شادابی و جوانی پوست به سلول‌های پوست برسد. در این مرحله بسته به نوع پوست و نیاز آن، از سرم مناسب پوست استفاده کنید.

به طور مثال برای سن بالای ۲۵ سال، محصولات ضد چروک و سفت کننده پوست استفاده شود.

برای شفافیت پوست از سرم ویتامین c یا برای پوست‌های چرب از ضد جوش استفاده کند. استفاده از سرم، کاملاً اختیاری است. اگر پوستتان به هیچ سرمی نیاز ندارد می‌توانید از آن صرف‌نظر کنید. بعد از استفاده از سرم باید مدتی صبر کنید تا سرم کاملاً جذب پوست شود.

مرحله چهارم: استفاده از کرم دور چشم را فراموش نکنید.

پوست اطراف چشم بسیار ظریف و حساس بوده و به همین دلیل همیشه توصیه می‌شود که استفاده از کرم دور چشم را جدی بگیرید.

برای سن بالای ۲۵ سال از کرم دور چشم ضد چروک و برای قبل از ۲۵ سال از کرم‌های رطوبت رسان، ضد پف و تیرگی استفاده کنید.

با انگشت حلقه مقدار کمی از کرم دور چشمتان بردارید. روی استخوان گونه و بالای پلک را به صورت ضربه‌ای و به حالت رفت‌ و برگشت، کرم دور چشم بزنید.

مرحله پنجم: استفاده از آبرسان مناسب

آخرین مرحله روتین شبانه مراقبت از پوست، استفاده از آبرسان است. آبرسان مناسب پوستتان را استفاده کنید تا پوستتان شاداب و درخشان تر به نظر برسد.

پوست از لایه های مختلف زیر تشکیل شده است:

الف) لایه اپیدرم(Epidermis):

سطحی ترین لایه پوست می باشد و بیشتر شامل سلولهای مرده و شاخی است. در این لایه سلولهای حاوی رنگدانه( ملانوسیت) وجود دارند که افزایش حجم و تعداد آنها می تواند موجب ایجاد لک شود.

پوسته ریزی در این لایه انجام می شود و معمولا 14 روز طول می کشد تا لایه جدید تشکیل گردد.

ب) لایه درم ( Dermis):

در زیر لایه اپیدرم واقع شده است. این لایه مهم ترین بخش پوست است که وظیفه حفظ آب ، سفتی و قابلیت ارتجاعی پوست را دارد.

لایه درم شامل سه قسمت است: فیبرهای پروتئینی کلاژن که مسئول سفتی پوست می باشند.

فیبرهای پروتئینی الاستین که موجب خاصیت ارتجاعی پوست می گردند.

ماده ژل مانندی که نگهدارنده آب پوست می باشد و غنی از قندهای ضروری ( پلی ساکاریدها) است.

در روند پیری ساختمان کلاژن و فیبروالاستین تغییر کرده در نتیجه استحکام پوست کاهش و باعث افزایش چین و چروک می شود.

ج) ضمایم پوست: شامل:

 الف- مو ب- غدد سباسه(مجاور قسمت سطحی مو قرار دارند و مجرای ترشحی آنها به داخل منفذ مو باز می شوند.

ج- غدد عرق(اکرین) د- غدد آپوکرین( در زیر بغل و نواحی ژنیتال قرار دارند و ترشحات را به مجرای مو می ریزند و تولید بوی نامطبوع می کنند).

انواع پوست

انواع پوست شامل: 1) نرمال. 2) چرب. 3) خشک. 4) مختلط . 5) ترکیبی.

1) پوست نرمال:

پوستی است که ترشحات چربی آن در حد متعادل بوده و دچار خشکی یا چربی بیش از اندازه نیست. ظاهری صاف و شفاف دارد و منافذ روی آن کاملاً ظریف اند. رنگ پوست در کلیه قسمتها یکسان است و خون رسانی در همه قسمتهای آن به خوبی انجام می شود. این نوع پوست هنگام لمس بسیار با طراوت و تازه است.

2) پوست چرب:

در پوست بدن یک فرد بالغ حدود دو میلیون غده چربی وجود دارد که بیشتر آنها در پوست صورت، سر ، سینه، پشت دست و پا پراکنده هستند. ولی کف دست و پا فاقد غدد چربی است. پوست چرب به علت ترشح بیش از حد چربی براق به نظر می رسد.

پوستهای چرب؛ روغنی، درخشان و براق هستند. شوینده ها پوست را تمیز نمی کنند. چین و چروک در این پوستها کمتر است و جوانتر به نظر می رسند ولی در عوض آکنه و کومدون (جوش) بیشتر است.

توصیه به این افراد با پوست چرب:

• بهتر است از لوازم آرایشی استفاده نکنند یا از لوازم آرایشی بدون چربی و خشک مانند پنکیک استفاده نمایند.
• در هنگام استفاده از ضد آفتابها بجای کرم از لوسیون ضد آفتاب فاقد چربی  استفاده کنند.
•  پاکسازی پوست و میکرودرم ابریژن انجام دهند.

3) پوست خشک:

این نوع پوست به علت کمبود ترشح چربی و آب، خشک، زبر و نسبتاً خشن است و نرمی و لطافت لازم را ندارد و تدریجاً به رنگ تیره می گراید. پوست خشک معمولاً پوسته پوسه می شود. خشکی پوست می تواند در اثر تابش آفتاب مداوم یا بادهای خشک گرمسیری باشد ولی بسیاری از افراد به طور ژنتیکی دارای پوست خشک هستند. پوست خشک مستعد داشتن چین و چروک زودرس است.

افراد دارای پوست خشک، احساس کشیدگی در پوست می کنند. پوستشان مات است. در لمس، پوست زبر است. در پوستهای خشک چین و چروک، خارش، اگزما به مراتب بیشتر است. این افراد مسن تر از سنشان بنظر می رسند. ولی آکنه و کومدون در اینها به ندرت دیده می شود. شوینده ها فرد را اذیت می کنند.

توصیه به این افراد:

•  استفاد از یک شوینده خوب و مناسب که حتماً باید از کرم دارها انتخاب شود مثل صابونهای کرم دار یا صابون بادام یا زیتون یا نارگیل یا آلموند یا آلئوورا یا کالن دولا.
•  پرهیز از آب خیلی داغ.
•  اجتناب از آفتاب .
•  عدم استفاده از کیسه، لیف ، روشو و اسکراب.
•  بعد از حمام، از لوسیونهای بدن یا روغن زیتون به بدن بمالد.
•  هیدرودرمی پوست انجام دهند.( برای اطلاع بیشتر به بخش هیدرودرمی مراجعه شود).

4) پوست مختلط:

این نوع پوست بسیار شایع است و به این صورت است که برخی نواحی پوست بدن خشک و برخی نواحی چرب است. مثلاً ممکن است پوست گونه و پشت دست خشک و پوست پیشانی، بینی و چانه چرب باشد. این نوع پوست بسیار حساس بوده و مستعد ابتلا به انواع آلرژی ها و اگزمای مزمن است.

5) پوست ترکیبی:

پوست نرمالی است که بعضی روزها گرایش به خشکی و بعضی روزها گرایش به چربی دارد.

روش ساده تشخیص نوع پوست:

بعد از استحمام به مدت 4 ساعت به پوست خود هیچگونه کرم یا مواد دیگر نمالید. بعد از 4 ساعت یک کاغذ تمیز را به پوست خود بکشید اگر روی کاغذ لکه های روغنی کم و بیش وسیعی مشاهده شود پوست شما چرب و اگر روی کاغذ اصلاً چربی مشاهده نکردید پوست شما خشک و اگر فقط اثر مختصری از چربی بر روی کاغذ مشاهده نمودید پوست شما نرمال است.