پوست معمولی دارای رنگ یکدست و هموار است. در نواحی پرآفتاب پوست‌ها تیره‌تر و برنزه هستند و کف دست و پا روشن‌تر به نظر می‌رسند.

بااین‌حال ممکن است متوجه این موارد بشوید:

بخش‌های تیره‌تر پوست (هیپرپیگمانتاسیون) که خشک و زبر هستند.
قسمت‌های همواری از پوست که روشن‌تر هستند.
نواحی قرمز بر روی صورت
قسمت‌های تیره‌تر یا روشن‌تر که در اثر بریدگی، خراش، جای جوش‌ها و یا جراحت‌های دیگر بوجود آمده است.

تیره‌شدن پوست

تیره‌شدن پوست یا هیپرپیگمانتاسیون دلایل مختلفی دارد. تشخیص آن به مکان ایجاد شدن تیرگی، چگونگی ظاهر پوست، احساس خارش یا درد و شرایط فردی بستگی دارد. علل بیماری شامل:

استاز وریدی:

این اصطلاح کاهش سرعت جریان خون به‌ویژه در پاها را توصیف می‌کند. این بیماری در افرادی که مبتلا به نارسایی احتقانی قلب هستند و یا آنهایی که رگ‌های واریسی دارند بروز‌ می‌کند.

اثری‌ که این بیماری بر روی پوست می‌گذارد را درماتیت استاز می‌نامند. علائم و نشانه‌های آن شامل ورم پا، جای‌ رخم و زخم‌های عمیق و زخیم شدن و تیره شدن تدریجی پوست است.

این تغییر رنگ در قوزک پا رایج است. استفاده از شلنگ‌های فشرده‌ سازی برای کاهش تورم یکی از راه‌های درمان است. شما می‌توانید برای تمرین بیشتر هنگام نشستن پاهای خود را بالا نگه‌دارید.

ملاسما:

تیره‌شدن پوست صورت را ملاسما می‌گویند. این بیماری بیشتر در خانم‌های باردار و گاهی در آن‌هایی که قرص ضد‌ بارداری مصرف می‌کنند، بروز می‌دهد. خانم‌های جوان که پوست تیره دارند و آن‌هایی که در مکان های آفتابی زندگی‌ می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.

استفاده از کرم‌های ضد آفتاب و کرم‌های سفید‌کننده ملایم راه درمان این بیماری است.

ماه‌گرفتگی:

اگر قسمتی از پوست برای تمام عمر تیره بماند آن را ماه‌ گرفتگی می‌نامیم. خال‌های شیر‌قهوه به رنگ قهوه با خامه هستند. آن‌ها در هر جایی از بدن ظاهر می‌شوند و معمولا بی‌ضرر هستند. با این حال ازدیاد خال‌های شیر‌قهوه نشانه‌ی مشکلات ژنتیکی است و باید به پزشک مراجعه کرد.

روشن شدن پوست

عفونت و افزایش سن از علل اصلی روشن شدن پوست است. در برخی از پوست‌ها این پدیده کاملا واضح نیست. علل آن شامل:

لک و پیس:

نوعی اختلال پوستی است که در آن بخش‌هایی از پوست به تدریج رنگ روشن پیدا می‌کنند. ممکن است تنها یک بخش کوچک یا بخش بزرگتر و یا حتی تمام بدن درگیر آن بشود. این بیماری خطری ندارد اما این تغییر رنگ باعث خجالت و ناراحتی فرد می‌شود.

پزشکان بر‌این باورند که وجود مشکل در سیستم ایمنی علت آن است. برای درمان از استروئید، کرم‌ها و روشن‌کننده‌های مخصوص جهت آرام‌کردن واکنش سیستم ایمنی استفاده می‌کنند.

تینه‌آ:

این بیماری ممکن است شبیه به لک و پیس به نظر برسد اما این بیماری در اثر نوعی عفونت قارچی بوجود ‌می‌آید. قارچ از شکل‌گیری رنگ عادی پوست ممانعت می‌کند بنابراین تکه‌های رنگ روشن بر روی پوست ظاهر می‌شوند.

با رشد قارچ تکه‌های روشن به یکدیگر می‌پیوندند و بخش‌های بزرگتری را بوجود می‌آورند. استفاده از کرم‌ها و قرص‌های ضد قارچ به درمان این شرایط کمک می‌کند.

قرمز شدن پوست

قرمز‌شدن پوست معمولا نشانه‌ی خارش پوست، جراحت و وجود دانه‌های حساسیت است. دور ماندن از موارد محرک باعث می‌شود تا پوست خود به خود درمان شود و اثر قرمزی از بین برود. بااین‎حال برخی از قرمزی‌های پوست به راحتی درمان نمی‌شوند.

روزاسه:

این اختلال بیشتر در میان افرادی که پوست لطیفی دارند رایج است. البته در هر فردی امکان بروز آن وجود دارد.

روزاسه با افزایش احساسی مانند گرگرفتگی و سرخی بسیار آغاز شده و تبدیل به سرخی دائمی می‌شود. این حالت گاهی با رنگ‌های خونی برجسته و ضخیم و پوستی ناهموار و برآمده همراه است.

برای درمان باید از محرک‌هایی مانند غذاهای تند، محلول‌های شستشوی خاص و دماهای بسیار خودداری کرد، کرم ضد آفتاب مصرف کرده و از داروهای تجویزی و غیر تجویزی استفاده کنیم.

آنتی بیوتیک‌های دهانی مانند تتراسایکلین یا دوکسی سیکلین و یا آنتی‌بیوتیک‌های موضعی مانند مترونیدازول می‌توانند به درمان روزاسه کمک کنند. داروهای قوی‌تر مانند رتین‌آ هم ممکن است تجویز شوند.

لکه‌های ماه‌گرفتگی قرمز:

چند نوع از ماه‌گرفتگی وجود دارد که باعث بوجود آمدن لکه‌های قرمز و شرابی رنگ بر روی پوست می‌شود. “نیش لک لک” به قسمت‌های قرمز کم‌رنگی بر روی پشت گردن اطلاق می‌شود.

این علائم در کودکی از بین می‌روند اما گاهی ممکن است تا بزرگسالی هم باقی بمانند. علائم مشابهی هم ممکن است بر روی پیشانی و پلک‌ها ظاهر شوند. این علائم تا سن دوسالگی ناپدید می‌شوند.

لکه‌های شرابی، قرمز و ارغوانی تیره که در اثر شکل‌گیری نادرست رگ‌های خونی بوجود می‌آیند، مادام‌العمر هستند. این لکه‌ها گاهی علامتی برای یک بیماری نهفته است. بنابراین باید درباره‌ی آن‌ها با یک پزشک صحبت کرد.

آسیب پوستی

آسیب پوستی باعث بوجود آمدن لکه‌های روشن‌تر یا تیره‌تر از پوست اطراف می‌شود. تاول‌ها، سوختگی‌ها و جوش‌ها باعث تغییر رنگ پوست می‌شوند.

سوختگی‌ها

سوختگی‌های نوع اول و برخی از سوختگی‌های ملایم‌تر نوع دوم پس از بهبودی باعث تغییر رنگ پوست می‌شوند.

سوختگی‌های نوع دوم و سوم به درمان قوی‌تری مانند پیوند پوست نیاز دارند. برای بهبود جای سوختگی و خودداری از عفونت که باعث بدتر شدن جای سوختگی و تغییر رنگ پوست می‌شود استفاده از پماد آنتی‌بیوتیک و تمیز نگه‌داشتن ناحیه سوختگی موثر است.

قسمت‌های سوخته، به نور افتاب حساس هستند و باید تا ۱۸ ماه پس از سوختگی از کرم ضد آفتاب بر روی آن‌ها استفاده کرد. معمولا با گذر زمان تغییر رنگ، خودبه‌خود ترمیم می‌شود. البته پس از خوب شدن زخم می‌توانید از آرایش برای پوشاندن جای زخم استفاده کنید.

روش‌های درمانی دیگری هم مانند بازسازی با لیزر، ریز لایه‌برداری پوست و یا لایه‌بردارهای شیمیایی برای بازگشت رنگ طبیعی پوست وجود دارد. پزشک می‌تواند مناسب‌ترین روش برای شما را پیشنهاد دهد.

جای جوش‌ها

جوش‌ها هنگام مسدود شدن منافذ پوست بوجود می‌آیند. بروز موارد شدیدتر مانند جوش‌های کیستی باعث بوجود آمدن جای جوش بر روی صورت، کمر و سینه می‌شود.

برای کنترل جای زخم جوش‌ها می‌توان از عمل جراحی، بازسازی با لیزر، فیلر، لایه‌برداری شیمیایی، ریزلایه‌برداری پوست، تزریق و سرمادرمانی استفاده کرد. پزشک قبل از کار بر روی جای جوش‌ها، تمامی جوش‌های فعال را برطرف خواهد کرد.

آفتاب سوختگی

قرارگرفتن بیش‌ازاندازه در معرض آفتاب بدون استفاده از کرم‌های ضد آفتاب باعث تغییر رنگ پوست می‌شود. آفتاب سوختگی باعث ایجاد کک‌ مک، پوست خالدار، تلانژکتازی یا گشاد شدن رگ‌های خونی می‌شود.

قرار‌گرفتن زیاد در معرض آفتاب بویژه قبل از ۱۸ سالگی باعث بیماری ملانوما در سنین بزرگسالی می‌شود. قرار گرفتن فراوان و بدون محافظت در برابر آفتاب، منجر به سرطان سلول سنگ‌فرشی یا سرطان سلول پایه در سال‌های آتی زندگی می‌شود.

برخی از لکه‌های بوجود آمده، جای زخم‌های دائمی هستند که ممکن است هرگز از بین نروند. خوشبختانه اکثر آسیب‌ها موقتی هستند و یا می‌توان آن‌ها را پوشاند.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

اینکه بدانیم برای تغییر رنگ پوست به دنبال مراقبت حرفه‌ای باشیم یا نه، امری دشوار است. اگر از شرایط خود مطمئن نیستید همیشه بهتر است از یک پزشک کمک بگیرید.

جراحت‌های پوستی مانند سوختگی باید بوسیله‌ی پزشک ارزیابی شوند. شرایط دیگر مانند استاز وریدی باید تحت نظر پزشک قرار بگیرد زیرا احتمال گسترش عفونت‌های پوستی وجود دارد.
بسیاری از مردم مواردی مانند روزاسه و جوش را بدون مراجعه به پزشک کنترل می‌کنند. ممکن است موارد خفیف آن‌ها در خانه درمان شود اما موارد شدیدتر نیاز به ارزیابی پزشک و تجویز دارو دارد. حتی تغییر رنگ باقی‌مانده در اثر بیماری هم برای درمان نیاز به توجه پزشکی دارد.
لکه‌های مادرزادی تا زمانی که ظاهر و اندازه‌شان تغییر نکرده است نیازی به درمان ندارند. تغییرات دیگر در رنگدانه‌های پوست مانند لک و پیس، باید مورد ارزیابی قرار ‌بگیرد زیرا ممکن است راهی برای درمان یا جلوگیری از بدتر شدن آن وجود داشته باشد.

خبر خوب آنکه بیشتر تغییر رنگ‌های پوست بی‌خطر، موقتی و قابل درمان هستند. بااین‌حال هر تغییری در پوست به‌ویژه اگر از بین نرود یا باعث ناراحتی شود را باید به پزشک نشان داد.

چه درمان‌هایی برای تغییر رنگ پوست وجود دارد؟

از آنجایی که علل تغییر رنگ پوست بسیار هستند، راه‌های درمان آ‌ن‌ها نیز فراوانند. برای بیماری‌های لاعلاج مانند لک و پیس روش‌های آرایشی می‌توانند پوست را به طور موثری پوشش دهند.

برای بیماری‌های دیگر نیز روش‌هایی وجود دارد که در ادامه آورده شده است:

محصولات مراقبت از پوست:

روشن‌کننده‌های حرفه‌ای پوست در مقابل تغییر رنگ پوست بسیار موثر عمل می‌کنند.

بازسازی:

درمان‌هایی مانند ریز لایه‌برداری، لایه‌برداری شیمیایی و جراحی با لیزر، لایه‌ی رویی پوست را برداشته و امکان رشد برای پوستی سالم‌تر با رنگدانه‌های طبیعی‌تر را فراهم می‌کنند.

سرما‌ درمانی:

این روش برای شرایطی مانند ملانومای سرطانی، لکه‌های کبدی و یا زگیل‌ها کاربرد دارد. در این روش ناحیه‌ای از پوست را منجمد کرده و آن را برمی‌دارند تا پوست سالم و جدیدی به‌وجود آید.

روش‌های جراحی:

در برخی از موارد از روش جراحی برای درمان بیماری استفاده می‌کنند. مانند پیوند زدن پوست که در آن بخشی از پوست بدنتان را به جایی که پوست آسیب دیده پیوند می‌زنند تا شاید پوست در آنجا امکان رشد پیدا کند.
بهترین راه برای پیدا کردن مناسب‌ترین درمان، صحبت با متخصص بیماری‌های پوستی است. آن‌ها می‌توانند دلیل تغییر رنگ پوست را شناسایی و با کمترین آسیب تا حد ممکن درمان کنند.

استرس، ژنتیک و برخی از بیماری‌ها می‌توانند باعث سفید شدن موها شوند و هر چند کار خاصی نمی‌توانید بکنید اما با چند تغییر ساده می‌توانید روند سفید شدن موها را کُندتر کنید.

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، موی طبیعی، رنگ خود را از رنگدانه‌ای به نام ملانین می‌گیرد. نوع و مقدار ملانین تعیین کننده‌ رنگ موی هر کسی است. ملانین توسط سلول‌های ملانوسیت تولید می‌شود. این سلول‌ها در اصلی‌ترین لایه پوست (عمیق‌ترین) قرار گرفته‌اند؛ دقیقا بالای پاپیلای مو (بخش پایینی فولیکول مو).

ملانین دو نوع است. یوملانین (eumelanin) رنگدانه‌ تیره‌ای است که عامل رنگ موی قهوه‌ای و مشکی است و فئوملانین که رنگدانه‌ قرمز بوده و باعث موهای زرد و قرمز و بلوند (روشن) می‌شود. مو زمانی روشن می‌شود که ملانوسیت‌ها یوملانین کمی تولید می‌کنند.

ملانوسیت‌ها، ملانین را وارد ساقه‌ مو می‌کنند و رنگی خاص به آن می‌دهند. با بالا رفتن سن بدن، موها کم کم خاکستری می‌شوند زیرا ملانوسیت‌ها کمتر شده و تولید ملانین کاهش می‌یابد، در نتیجه موی سر و بدن به رنگ خاکستری و نقره‌ای درمی‌آید.

موی سفید و ژنتیک

زمان سفید شدن موها بسیار گوناگون است و یکی از علت‌های اصلی سفید شدن موها در دهه بیست زندگی، ژنتیک می‌باشد. سنی که در آن موهای فرد سفید می‌شود به ژن IRF بستگی دارد و یک واریانت خاص (rs۱۲۲۰۳۵۹۲) شاخصی برای زود سفید شدن موهاست.

ژن IFR۴ کنترل کننده‌ی فعالیت ژن دیگری به نام TYR است که آنزیمی لازم برای تولید ملانین را کُدگذاری می‌کند. این فرضیه وجود دارد که واریانت rs۱۲۲۰۳۵۹۲‌ بر فعالیت ملانوسیت‌ها اثر می‌گذارد، اما در حال حاضر مشخص نیست آیا این فرضیه درست است یا نه.

دیگر علت‌های سفید شدن موها

علاوه بر ژنتیک، عوامل دیگری هم می‌توانند سبب سفید شدن موها شوند از جمله افزایش سن، استرس، کمبود مواد مغذی و بیماری‌ها. این فاکتورها بر عملکرد ملانوسیت‌ها اثر می‌گذارند و می‌توانند با کاهش تولید رنگدانه، زودتر سفید شدن موها را در پی داشته باشند.

ما نمی‌توانیم ژنتیکمان را تغییر دهیم و یا جلوی افزایش سن را بگیریم؛ اما می‌توانیم تغییراتی را در سبک زندگی‌مان ایجاد کنیم. اگر دوست دارید سفید شدن موهایتان را به تاخیر بیندازید راهکارهایی وجود دارد. با بررسی رژیم غذایی و سبک زندگی‌تان شروع کنید تا مطمئن شوید استرس غیرضروری به بدن و ژن‌هایتان وارد نمی‌کنید

استرس

استرس روانی از چند طریق می‌تواند بر ساقه‌ی مو اثر بگذارد. شایع‌ترین عارضه جانبی مرتبط با استرس، تلوژن افلوویوم است که باعث می‌شود موها سه برابر سریع‌تر از حد نرمال بریزند. در میانسالی و بعد از آن، موها با رنگ خاکستری رشد می‌کنند.

در موارد نادر ممکن است مو ناگهان سفید شود که به آن سندرم ماری آنتوانت می‌گویند. ماری آنتوانت ملکه‌ی فرانسه بود که شب قبل از گردن زدنش موهایش سفید شدند. اما آیا استرس می‌تواند موها را سفید کند؟ در مورد انسان هنوز نمی‌دانیم. مطالعه‌ای روی موش‌ها نشان داد وقتی آن‌ها در معرض استرس قرار گرفتند موهایشان خاکستری شد اما اینکه آیا این مسئله در مورد انسان هم صادق است یا نه هنوز معلوم نیست.

کمبود مواد مغذی

کمبود چند ریزمغذی هم می‌تواند عامل زود سفید شدن موها باشد. پایین بودن ویتامین‌های گروه B (اسید فولیک و بیوتین و B۱۲)، ویتامین D، آهن و سلنیوم با سفید شدن موها در دوران کودکی و جوانی مرتبط است.

سیگار کشیدن

افردی که سیگار می‌کشند به احتمال زیاد موهایشان زودتر سفید می‌شود و این را مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳ نشان داده است.

گفته می‌شود سیگار مانند آلودگی هوا، گونه‌های واکنشگر اکسیژن را تولید می‌کند (مولکول‌های ناپایدار اکسیژن) که به فرایند بیوشیمیایی تولید ملانین آسیب وارد می‌نماید.

لک و پیس

لک و پیس یک اختلال خودایمنی است که باعث می‌شود ملانوسیت‌ از بین برود زیرا سیستم ایمنی بیش از حد فعال شده و به پوست سر حمله‌ور می‌شود.

آلوپسی آره آتا

آلوپسی آره آتا یا ریزش موی منطقه‌ای یک اختلال خودایمنی است که باعث می‌شود در منطقه‌ای از سر موها بریزند، خصوصا موهایی که هنوز رنگ دارند.

این اتفاق ممکن است باعث یک شبه سفید شدن موها شود، زیرا موهای رنگ‌دار می ریزند و موهای سفید به چشم می‌آیند.

بیماری‌های تیروئید

تغییرات هورمونی ناشی از مشکلات تیروئید مانند پرکاری تیروئید یا کم کاری تیروئید می‌توانند باعث زودتر سفید شدن موها شوند.

نوروفیبروماتوز

نوروفیبروماتوز یک اختلال ژنتیکی است که باعث ایجاد تومورهایی در بافت عصبی و رشد غیرعادی استخوان و پوست می‌شود.

توبروس اسکلروز

این یک بیماری ژنتیکی نادر است که باعث ایجاد تورموهای خوش‌خیم در اندام‌ها از جمله مغز و قلب و چشم‌ها و ریه‌ها و پوست می‌شود و ممکن است با سفید شدن موها ارتباط داشته باشد.

داروها

برخی از داروها می‌توانند سبب زودتر سفید شدن موها شوند، مانند کلروکین (مورد استفاده برای مالاریا)، تری‌پارانول (برای کاهش کلسترول استفاده می‌شود)، دیکسیرازین (برای درمان انواع اختلالات روانپزشکی استفاده می‌شود) و داروهای موضعی مانند داروهایی که برای درمان پسوریازیس به کار می‌روند.

چگونه از سفید شدن موها پیشگیری کنیم؟

ما نمی‌توانیم ژنتیکمان را تغییر دهیم و یا جلوی افزایش سن را بگیریم؛ اما می‌توانیم تغییراتی را در سبک زندگی‌مان ایجاد کنیم. اگر دوست دارید سفید شدن موهایتان را به تاخیر بیندازید راهکارهایی وجود دارد. با بررسی رژیم غذایی و سبک زندگی‌تان شروع کنید تا مطمئن شوید استرس غیرضروری به بدن و ژن‌هایتان وارد نمی‌کنید.

1)رژیم غذایی برای سلامت موها

شما باید در حد متعادلی از ویتامین‌ها و املاح در رژیم غذایی خود استفاده کنید. ریزمغذی‌ها نقش‌های مهمی در متابولیسم سلولی دارند و کمبود آن‌ها می‌تواند موجب ضعیف شدن موها، سفید شدن موها و ریزش‌شان شود.

ویتامین‌های B، D، E و A، مس و آهن و منیزیم و سلنیوم و زینک برای سلامت موها ضروری‌اند.

2)سیگار را ترک کنید

هر نخ سیگار مواد شیمیایی سمی زیادی وارد بدن می‌کند و این باعث می‌شود علاوه بر سفید شدن موها، استرس وارد بر سلول‌ها زیاد شده، اکسیژن‌های واکنشگر مضری آزاد شده و ریسک انواع بیماری‌ها بالا برود.

3)وضعیت سلامتی خود را چک کنید

برخی از عوارض می‌توانند روی موها اثر بگذارند و سبب زودتر سفید شدن موها، ریزش مو و ضعیف شدن موها شوند.

مشکلات تیروئید و کمبود مواد مغذی ممکن است آشکار نباشند اما علائم و نشانه‌هایی دارند که پزشک می‌تواند آن‌ها را تشخیص دهد.